بیماری کلومناریس – Columnaris disease

عامل بیماری: باکتری Flexibacter columnaris

اسامی بیماری: کلومناریس ، کلومناریس آب شیرین، بیماری دهان پنبه ای، بیماری تترا نئون کاذب، بیماری فساد دهان، بیماری زین اسبی (بیماری زین پشتی)

کلومناریس اغلب به دلیل زخم های قارچی شکل آن با عفونت های قارچی اشتباه گرفته می شود. کلومناریس در آکواریوم های ماهیان زینتی خصوصاً ماهیان زنده زا و کت فیش شایع است. استرس در ماهیان مانند کیفیت نامطلوب آب ، رژیم غذایی نا مناسب و یا استرس های ناشی از حمل و نقل می تواند منجر به شیوع این بیماری شود. باکتری عامل بیماری می تواند از طریق دهان ، آبشش و یا زخم های کوچک روی پوست وارد بدن ماهی شود. این بیماری بسیار مسری است و ممکن است از طریق تورها ، ظروف نمونه برداری و حتی غذا پخش شود، به همین دلیل استفاده از تکنیک های استریل سازی جهت جلوگیری از آلودگی سایر تانک ها ضروری است. درمان پیشگیرانه ی سایر تانک ها ضروری به نظر می رسد و چنانچه تانک ها از سیستم فیلترینگ مشترکی استفاده می کنند، اجباری است.

کلومناریس می تواند به صورت داخلی و یا خارجی اتفاق افتد. این بیماری ممکن است به صورت مزمن و یا حاد تظاهر کند. زخم ها در فرم مزمن بیماری به کندی پیشرفت می کنند و تا مرگ ماهی مدت زمان زیادی طول می کشد. در فرم حاد زخم ها به سرعت گسترش می یابند و اغلب تمام جمعیت ماهیان را در طول چند ساعت از بین می برد. افزایش دمای آب پیشرفت بیماری را سریع تر می کنند در حالیکه کاهش دمای آب تاثیری در سرعت گسترش بیماری ندارد.

علائم:

• نقاط سفید بر روی دهان ، گوشه ی فلس ها و باله ها
• زوائد پنبه ای اطراف دهان
• فساد باله ها که اغلب از گوشه ی باله ها شروع می شود
• زخم زین اسبی نزدیک باله ی پشتی
• اغلب قارچ ها به پوست های آسیب دیده حمله ور می شوند
• درصورتی که آبشش ها درگیر شوند : تنفس سریع

بیماری کلومناریس اغلب به صورت خارجی است و در ابتدا به شکل نقاط سفید و یا خاکستری متمایل به سفید بر روی سر و اطراف آبشش ها و باله ها ظاهر می شود. اوایل ممکن است زخم ها فقط به صورت نواحی کمرنگ و فاقد درخشندگی نسبت به سایر قسمت های ماهی دیده شود. همین طور که زخم ها پیشرفت می کنند، ممکن است رنگشان زرد و یا قهوه ای شود و ناحیه ی اطراف آن نیز قرمز رنگ شود.

بیماری کلومناریس

زخم های ناحیه ی پشتی اغلب به سمت طرفین بدن امتداد می یابند و شبیه زین می شود که اغلب برای تعریف این علامت از اصطلاح زین اسبی استفاده می کنند. زخم ها ممکن است در ناحیه ی دهان به صورت پنبه ای و یا قارچی به نظر برسند و دهان نیز در نهایت دچار خوردگی می شود. باله ها نیز خورده می شوند و همین طور که بیماری پیشرفت می کند خورده شده به نظر می رسند. آبشش ها نیز به همین صورت درگیر می شوند. وقتی باکتری ها به آبشش هجوم می آورند، فیلامنت ها خورده می شوند و موجب تنفس سریع به دلیل کمبود اکسیژن می شود. در موارد محدودی هم بیماری به صورت داخلی ظهور می کند و هیچگونه علائم خارجی ای ندارد. در اینگونه موارد تنها با نکروپسی و کشت می توان به نوع بیماری پی برد.

درمان:

• تعویض آب
• سیفون بستر آکواریوم
• استفاده از نمک آکواریوم
• درمان با سولفات مس و یا آنتی بیوتیک
• در طول درمان ذغال اکتیو از فیلتر خارج شود

عفونت های خارجی باید با آنتی بیوتیک ها و یا داروهای شیمیایی و یا استفاده ی همزمان هر دو نوع دارو درمان شوند. برای درمان کلومناریس خارجی از سولفات مس ، آکریفلاوین ، فوران و ترامایسین استفاده می شود. ثابت شده که ترامایسین هم به صورت حمام و هم به حالت مخلوط شده با غذا برای درمان کلومناریس داخلی موثر است. برای بهبود عملکرد آبشش میتوان به آب نمک اضافه کرد. از آنجایی که برخی ماهی ها مثل کت فیش ها به نمک خیلی حساس هستند باید با احتیاط به آب نمک اضافه شود.

توجه:

عامل بیماری کلومناریس در آب های شور فلکسی باکتر مریتیموس است.

مطلب اختصاصی بهداشت آبزیان

محمد رسولی نژاد

کپی برداری از مطالب بهداشت آبزیان بدون درج لینک و نام بهداشت آبزیان و نویسنده ی مطلب غیر مجاز است.